Syrian Drama: Carrier of Hope

This article by Esseline van de Sande was published earlier in Dutch at the Great Middle East Platform

An interview with Rebecca Joubin, associate professor and chair of Arab studies at Davidson College North Carolina, renown scholar in the field of Syrian drama about her recent book: ‘Mediating the uprising – Narratives of Gender and Marriage in Syrian Television’ 2020. The book gives deep insights into the political and social climate during various stages of the uprising and war. Looking through the eyes of the Syrian entertainment industry, we see a pre-uprising booming and now a re-emerging business. Because of the war, increased violence, destruction and the exodus of important figures from Syrian drama, the number of miniseries initially dropped. Yet free media channels such as YouTube provided word-wide access with the production of drama growing exponentially. For the Syrians, scattered around the world, the miniseries create a vibrant community, against all odds.

SUITCASES WITH LOVE STORIES

At the hearts of it all are love stories. Joubin lived in Syria from 2002 onwards founding Art Gallery Al-Jisr, The Bridge. A space where artists, musicians, and intellectuals engaged in informal animated discussions on culture and politics. Joubin directed the gallery together with her late husband Monkith Sa‘id, renowned artist and sculptor.

After 2008 she travelled back and forth to the U.S. to complete her research. Her suitcases were always filled with hundreds of DVD’s in order to keep track of the musalsalat: Miniseries. At the airport in Damascus she would be consequently stopped by customs and had to explain what this was all about. But, once she told them, she always got free passage. “I really like love stories”, she answered smilingly, and so did they. A conversation about famous actors and favorite drama series would unfold.

Drama may be one of the carriers of hope, keeping Syria and the Middle East together. “The recent death of Hatem Ali, one of the most popular drama directors in the Arab world has shown that Syrians from different parties, ethnic groups, areas, colors and societal decent agree and mourn this great Syrian and cultural loss. This hasn’t happened since 2011”, observes soapwriter Araa Al Jaramani. No wonder as everyone follows the latest series, debates them in coffee houses and at intellectual gatherings. Joubin’s analysis doesn’t only capture the Syrian heritage of drama in times of ongoing catastrophe yet invites the reader to a coffee table to debate the relevance of this popular art form. Also providing a human side of the war offering representative voices and points of view of the role and relevance of drama, the beating heart of Arab society.

THE POLITICS OF LOVE

Joubin passionately follows the Syrian miniseries for decades.
“A national pastime and an important ritual during the Ramadan season, drawing millions of viewers each day, these miniseries are very different than the shallow storylines that soap operas provide. The Syrian drama creators deliver high quality in the different fields such as screenwriting, directing, acting, music and mise-en scène. Old Damascus miniseries have become popular since they take place in real historical places and capture earlier time periods. The authenticity of the series and the natural setting of filming are praised. Prior to the uprising Old Damascus series were seen as a metaphor since screenwriters would critique the Bath party via the French Colonial Mandate in a subtle and interesting way.”

“When the uprising started, people often accused miniseries such as Bab al-Hara, The Neighborhood Door, of having caused the uprising. This miniseries had been so popular that in Damascus 2011 they would even sell tissue boxes called Bab al-Hara and had even built a site that tourists could visit. Yet over the past few years the series completely changed their stance. They no longer critique the Ba’th party but rather Western conspiracies against Syria. When the uprising started people started to say it was all because of America, Israel, France and Europe. Thus, the dialogue has changed. There is still a critique of the government but now via the conspiracies of the West, while the concern is truly war-torn Syria.”

Joubin’s research has documented drama all the way back to the 1960s. For her second book ‘The Politics of Love’ she viewed over 250 miniseries, examined press reports, followed Facebook discussions and had extensive interviews with drama creators like the Godfather of Syrian drama: Haitham Haqqi and others like Mamduh Adwan, Najib Nseir, Inas Haqqi and Colette Bahna. An extensive group of writers, directors and actors confirmed stories also from the older generation giving insight into the history of Syrian television drama.

Director Haitham Haqqi (wearing glasses) on the set of Khan al-Harir, The Silk Market
Right to left: Late Syrian actress-activist Mai Skaf (died July 23, 2018) next to Syrian actress Karis Bashar

STORYTELLING

It is no wonder that Syrian television drama is so vibrant. Damascus has a longstanding tradition of storytelling where the hakawati, storyteller mesmerizes his audience. One of the oldest Story Houses, Nawfura has been open since the 17th century. In the oral tradition drama is the most important ingredient. Joubin sees drama not only as visual literature but focuses on it as a work of art.

“Drama is the powerhouse where all the art forms come together. The Syrians have been masters in this for decades, in fact centuries. When in 1960s political parties were banned, many activists started working for television. A distinguishing feature of Syrian television is that the majority of writers are novelists, poets and journalists. They know how to take history and turn it into art. Despite their high artistic value, these miniseries do not aim for mere entertainment, but dismantle official narratives. The drama series are the primary arena for the expression of post-colonial Syrian culture and artistic talent in a struggle over visions of the past, present and future of the nation.”

“The relationship between drama producers and the authoritarian regime is complicated. Unlike cinema, television production is not under direct state control. Yet many private production companies are linked to the state and control the industry. Many in the industry contend that it is the money laundering of corrupt officials who finance Syrian dramas. Smaller production companies also have links to the state. Many intellectuals also accuse them of money laundering. The regime purposely chooses those with corrupt files in order to hold leverage over them. Insiders claim that after the 2011 ‘Arabic Spring’ these production companies closed down because those laundering money withdrew their funds from Syrian banks, transferring them outside of Syria.”

FRAMING

People wonder why the Asad family still manages to hold on to their power.
“Their mastery in framing the narrative by creating fear, divide and rule has kept them in the saddle. Under Hafiz- al-Asad, in its capacity as key storyteller, the state used culture to gain legitimacy. In order to win the trust of intellectuals, the new leadership claimed to support a cultural revolution in Syria. Bashar, even more actively than his father, sought out meetings with artists on a regular base and forged friendships. A good example is the word ‘uprising’. Over the years the regime consciously delegitimized the word and introduced the more neutral word azmeh, ‘crisis’. The multi-year sketch comedy Buq‘at Daw’, Spotlight, mocked this in the episode: ‘A Historian of the Crisis’ during Ramadan 2017. In this short sketch we are introduced to Nasser Adib, a historian wearing a perfectly white suit who is being interviewed on television. He explains that it is his duty to record the ‘azmeh’. Later on, he is confronted and pressured by various secret service people as well as by businessmen and -women. Each one tries to sell him their perspective on ‘the crisis’. As spectator you feel the pressure building and the constant threat and fear of abuse. As a metaphor for the different narratives, the historian is handed green, red or blue files.

Buq‘at Daw’, Spotlight Ramadan 2017 Episode: The Historian and the Crisis (played by Ayman Rida

At the end the historian is paralyzed. He embraces his freedom when he starts working as a street vendor selling sweets in the street wearing two different slippers.”
Is this the only way in Syria to escape making a political stance?

ELEPHANT IN THE ROOM

People outside of Syria wonder what is the connection between the writers and the regime. Isn’t it the elephant in the room?

“It interests me why many production companies are indirectly affiliated with the regime and yet still are able to produce highly critical works. The state allows harsh satires and political parodies, but also creates a relationship between makers and the state by distributing privilege in order to uphold the foundation of the political system and at the same time safeguarding nobody will become too rich. Think about gifts such as houses, cars or smaller services such as military exemptions or the opportunity to send your children abroad.”

“Those who engage in politically critical discourse are often perceived as secret government supporters. This is not simply a question of gifts and privileges. The government bestows favors to some and not to others in order to create tensions between artists as part of their

heavily ingrained “divide and conquer” strategy. The government system of networking, patronage and co-optation filters down through the strata of society; drama production is one area in which one can witness the infiltration of corruption. This phenomenon is portrayed in the miniseries presenting stories of actors trying to survive in an industry filled with moral depravity and an unfair system of privilege. The government distributes privilege to some intellectuals it could later count on to “pay the bill”. At the beginning of uprising while some stood by the regime and others were outspoken against the regime, most were outwardly neutral mirroring the attitude of the Syrian population, known as the “silent majority.”

The late poet Mamduh ‘Adwan, also an important screenwriter, lamented that: ‘intellectuals are compelled to negotiate between their need for security and their desire for creative rebellion; only by diluting their work artist find homeostasis within the bureaucratic conventions of the regime.’

RAMADI-GREY

How does the Syrian mind work?
Ramadi: grey, now refers to people who are neutral and refuse to disclose their true political stance. This new creative way of describing a color is captured by Syrian drama creators. For drama gives you a piece of society, a piece of culture. Syrian drama cannot be placed in just one category and we see screenwriters dealing with the pressure in different ways. Some try to escape reality by being nostalgic. Some try to take a political opposition stand while others try to make a story about love or marriage without any political statement. Yet some directors go even further in their critique. We can’t say that there are no politically critical series in Syria, since many writers use metaphors and symbols to get their points across. But yes, some screenwriters have argued that it is easier for them to be politically critical when writing outside of Syria. For example, film director Inas Haqqi has produced an Internet show called Under 35. This is the first online Syrian production company that aims to give young people an uncensored platform for expression working outside of Syria. “

“Yet, we can’t generalize about this. Screenwriter Najib Nseir wrote Fawda: Chaos 2018, in Lebanon. This series was not very direct in its politics, but still it was critical and it managed to be filmed in Syria. Those living in Syria will often write about daily life struggles that sometimes feel closer to their heart than politics. Those who are living far away from war may have a privilege of writing about direct politics since they don’t face the same consequences. Still both within and outside Syria, drama creators deal with marketing issues. For example, Haitham Haqqi’s Wujuh wa Amaken: Faces and Places 2015 filmed in Turkey, was highly critical and even dealt with the history of Syrian at the start of the 2011 uprising. However, the series was not broadcast widely in the Arab world and had serious marketing issues. So it cannot be denied that politically critical series – that are direct – will have difficulty with obtaining funding.”

RED LINE & WHISPERS

Although drama series master sending messages between the story lines, the regime has drawn an invisible red line. Nobody knows exactly when you are stepping on or over this line at the risk of being abducted disappearing in the horrendous dungeons. Because of this there is a lack of deep political and cultural articles on Syrian drama in the media. This leads to a claim of media specialists outside of Syria that drama creators are implicated by a so called ‘whisper strategy’. The government whispers, intellectuals talk about it and so on and so on. This stance claims that drama creators produce stories to maintain a comfortable dialogue with the Asad regime. Joubin strongly opposes focusing on this idea.

“Some Syrian drama creators do talk amongst themselves about a ‘whisper strategy’ and they are the first to call themselves out on this. Indeed Syrians are self-reflective and are first to talk about their continual battle to avoid falling into complicity. They realize the benefits that arise with complicity and acknowledge that the temptation is there. At the same time, we as Western scholars need to avoid placing drama in categories especially when we know that they have all different ways of coping with their current realty. Why generalize and remove agency from these intellectuals in an effort to discredit the regime?”

Joubin prefers to direct her attention to the drama creators themselves.

WORDS AS SWORDS

“The regime policy has always tried to create division amongst intellectuals, using the narrative of fear of Islamicists taking over. Intellectuals who stayed behind in Syria and don’t always express their political views are judged too harshly. Some of them believe that true revolution is in the arts from within without direct political participation. Many artists who never actually spoke out directly against the regime continue to be missing and others never received permission to produce their highly critical miniseries. In the eyes of the regime their words are like swords protesting the killing, destruction, spying, corruption and hypocrisy of the regime. The reality of war was essential despite marketing pressures. Director Rafi Wahbi captured in his miniseries Helawat Al Ruh: The Beauty of the Soul the slogan: Wahed, wahed, al Sh‘ab al Suri Wahed , One, one. The Syrian people are one. Wahbi argues that this was the core message at the beginning of the peaceful uprising that the masses where trying to relay to the regime and the outside world.”

“Although Syrian drama production plunged at first, producers kept going in very hard circumstances in order to keep Syria alive and put a smile on peoples’ faces. Making comedy, they are able to bring joy out of everything. What I love about Syrian drama is that they find humor in everything that happens and make it shimmer in the midst of horrific times. Finding a glimmer of hope is a defense mechanism; their resilience is enormous.”

miniseries Helawat al-Ruh: The Beauty of the Soul (The taped mouth is a trope we often find in drama of the Arab world, symbolizing the dictator’s goal of suppressing the voice of the citizens)

SAFETY VALVE/TANFIS

Some say that politically critical series are permitted due to tanfis, the so-called safety valve. A metaphor in which the regime allows for drama creators to engage in critique that permits for relaxation and respiration intended to stave off a revolution. This framework is for the most part dated since a revolution happened and free channels like you tube became available.

Joubin states: “Western academics aren’t the ones that invented the safety valve. The idea comes from within the Syrian culture. They are they are so critical and call themselves out if they feel they are complicit. They are the first to mock it or make a satire on it. Coming back to self-reflexiveness: Nothing will happen in Syrian culture without it being reflected in the drama. Quite a few series and sketch comedies have poked fun at the notion of tanfis and as such, they have assumed responsibility for complicity when it occurs.”

PAN-ARAB

Joubin also registers a Pan-Arab development where the Syrians are leading the way.

“Syrian screenwriters are very strong and are leaders on the drama scene. In general, Syrian drama creators are so multifaceted that one individual can sometimes act, write, and direct the same miniseries. The Pan-Arab development – often led by Syrian creativity – manifests itself in new series where actors from different countries in the Arab world speak in their own dialects. Sometimes it is not clear where the miniseries is taking place and we are taken into an imaginary world. Syrian star actors are also playing leading roles in the strongest Egyptian productions of various seasons. Furthermore, there has been a flourishing of Lebanese-Syrian joint production. The Lebanese have the money and the Syrians are passing their knowledge on. After some years competition between Syrians and Lebanese grew. The Lebanese started to produce series without the help of their Syrian counterparts.”
It continues to be the Syrians who are known for attempting to find remedies in drama for societal ills. Reading between the lines of a story is a skill any Syrian masters.

Al Nadam (Regret, 2016, written by Hassan Sami Yusuf and directed by Laith Hajjo)

ARCHIVES FOR THE FUTURE

What are people going to think about this time period in twenty years?

“After the revolution the issue of tanfis does not really apply anymore. Now what are they writing for? What is interesting is that they are not using metaphors as political critique because they are at the midst of war. The issues are more complex. For example: brothers against brothers, the breakdown of family structures. There are more topics on the table. There are also many varied perspectives, which manifests that this is a very lively vibrant and resilient culture. Some are nostalgic, some are oppositional and forceful, some are aligned with the regime and have nostalgia for the way things used to be. Perspectives even sometimes melt into each other. Each writer has his own defense mechanism. A lesson for me was that people pick and choose. Series have become a network bringing people who live far away together.””

“Prior to the uprising marriage and love metaphors were employed to indirectly critique the government. There was a transition when the uprising and the ferocious war started. At that time some screenwriters wanted some normalcy in the basics of life. For others, writing became a kind of heritage preservation and way to construct a collective memory. Screenwriters are highly aware that they have taken on the responsibility to recount this particular time period. They hope that in twenty years Syrians will be able to view these series and get a sense of what happened during this time from all different perspectives.”

“Syria unraveled after the revolution and many experienced stress, trauma, violence and were forced to live into exile, cut off from their creative environment. Despite all the barriers the Syrian drama creators kept on going even they were politically divided. Sometimes I ask myself: What are the ethics? Still, sometimes I ask myself: What are the ethics? For example, in Tomorrow We Shall Meet broadcast in 2015 the well-established actors, who are living comfortably in Lebanon, are playing impoverished Syrian refugees. Is this ok? In recent years all series are available via You Tube and subtitled and thus one can even see commentary about the ethics of production as well as other issues on social media. Thus, opening up to the world and enabling a broader audience to watch, has inspired lively debates and has created increased self-reflection. I am always so astounded by how accessible and self-effacing these drama creators are, how willing they are to engage in self-critique. I believe that it is this humility in the culture, which will also document the heritage for the future.”

BREAKING TABOOS

“The revolution created more space, opened topics and created more open discussion. For example: the ‘fatherhood metaphor’ where the father is no longer a guardian of his daughter’s purity. A father figure, who is not only guardian and bread earner of the family, but is also emotionally there. There are many of movements debunking the taboos, moving on. One other strand from the 60s onwards focuses on the status of women. There is this idea it is best to keep one’s own culture, rather than accept the individuality of the West. In 2014, religious extremism was on the rise and Syrian culture tried to disassociate itself with extremism. Each year since 2014 I travelled to Lebanon to find out about the new developments. One screenwriter who avoid talking about contemporary Syrian issues asked me, ‘What type of wisdom can I give to someone who lost everything?’ While this writer originally wanted to avoid the current war, he later moved on to depicting the human side of war, the idea of neighborhoods changing as more and more people come in as others leave. It has been interesting to witness different thought processes of the writers and how their ideas change with time. I am still quite surprised about how I never had any problems accessing these writers even in the midst of their hardship. They would talk for hours with me, allowing me to document the process behind the scenes, giving me a window into their creation.”

“I have learned through these drama creators that there has to be something for everybody. While some series are deep and tackle relevant issues, other series are more escapist and avoid mentioning the war. Some writers cannot talk about what’s happening now, so they escape in different worlds. The audience shapes content. Some audiences need silly drama, where others need to see what’s happening talking about the propaganda. They are all adapting in their own way, as there is not one way of adapting to the circumstances. All this comes together and shows a vibrant city.”

“Many in the west tend to generalize about the Syrian culture, describing it as monolithic. ‘All women are oppressed.’ If you come from the west with a very judgmental frame you miss a lot. The Syrians are self-aware of their own demons. This opens a window into the depths of their soul. They constantly ask themselves: Who are we? What is our legacy? They are surviving, their creativity is exploding and they try to create flourishing art.”

Geplaatst in Arabische Lente, Communicatie, cultureel erfgoed, Cultuur, Midden-Oosten, Syria | Tags: , , | Een reactie plaatsen

No Friend Like The Mountains

NO FRIEND LIKE THE MOUNTAINS

No friend like the mountains
she whispers in my ear
dance, sing
now
starts
Spring.

Along the borders of the Euphrates
Dabke rhythms swing
circling
neighbors and friends
sharing time
holding hands.

Life returns
a welcoming
bloom
a sign
of hope
and melting gloom.

No friend like the mountains
In times of courage
and betrayal
women at the frontline
defending life, freedom
guarding the divine.

Embrace colors of Spring
Nowruz, a new cycle
senses shaken
all is one
one is all
love awakens.

© Esseline van de Sande, 21 maart 2023

Geplaatst in Arabische Lente, Collectivisme, cultureel erfgoed, Midden-Oosten, Poetry, poezie | Tags: , , , | Een reactie plaatsen

NPO1 In gesprek langs de Eufraat


In gesprek langs de Eufraat, 4 augustus 2022 NPO1 BNNVARA

Te gast bij DE NACHT VAN is Esseline van de Sande. Zij is schrijver en Midden-Oosten Expert. Presentatrice Merel Wielaert spreekt met Esseline over de gevolgen van de Arabische Lente, over de rol van de vrouw, over liederen en soaps, over Europa en het Midden Oosten, over de jongeren en de revolutie. Hoe heeft de situatie zich ontwikkeld in de afgelopen 10 jaar en wat kunnen we nog verwachten in de toekomst? Luister hier de gehele podcast

Op 17 december 2010 steekt de Tunesische straatverkoper Mohammed Bouazizi zichzelf in brand. Het is de start van vele protesten die vanaf dan de machtsverhoudingen in de Arabische wereld doen schudden. Beter bekend als de Arabische Lente. Twee jaar later, in december 2012 – nu 10 jaar geleden – leek het alsof de rust een beetje is wedergekeerd. Maar de gevolgen van de Arabische Lente zijn duidelijk merkbaar in het Midden-Oosten. En ook in de rest van de wereld zijn de gevolgen van de Arabische Lente te zien.

Een grote uitlaatklep voor de Syrische bevolking zijn de liederen en soaps. Op deze manier kunnen zij zich onder een streng regime toch uitdrukken met een bepaalde luchtigheid en humor.

De rol van de vrouw in de Arabische Lente is uitermate belangrijk, maar vaak onderbelicht. Terwijl zij eigenlijk aan de frontlinie staan van het conflict.

#revolutie #vrouwen #jongeren #Midden-Oosten #ArabischeLente #soaps #Egypte #Tunesië #Syrië

Geplaatst in Arabische Lente, Cultuur, Geopolitics, Midden-Oosten, Nederland, Stereotypes, Syria, Vrouwen | Een reactie plaatsen

Nederlandse werkgevers verliezen de slag om de arbeidsmigrant

dit artikel van Lalash Tahir & Esseline van de Sande verscheen op 8-4-22 in het Financieele Dagblad

De misdadige oorlog in Oekraïne betekent een koerswijziging van het migratie- en vluchtelingenbeleid van de Europese Unie. Binnen 24 uur kwam een historisch akkoord tot stand dat Oekraïners toegang geeft tot alle EU-landen voor bescherming, zorg en werk, gratis treinvervoer en scholing. Snelle verandering blijkt mogelijk. Dat is niet alleen hoopvol, maar ook noodzakelijk.

‘Opvang in de regio’ was eerder het EU-devies, achter onder meer de Turkije-deal. Meer dan 15.600 vrouwen, kinderen en mannen verdronken in de Middellandse Zee, maar Nederland kon nog geen 500 kwetsbare kinderen opnemen. Journalisten van radioprogramma Argos onderzochten dat honderd Afghanen niet welkom zijn, ondanks eerdere beloften. Meten met verschillende maten legt pijnlijk racisme bloot, maar valt ook juridisch niet uit te leggen.

Staatssecretaris Erik van der Burg van Justitie en Veiligheid lijkt het roer om te gooien. Op 21 maart, de Internationale Dag tegen Racisme en Discriminatie, riep hij op om ‘er als samenleving scherp op te zijn dat we bij de opvang van de Oekraïners geen onderscheid maken tussen mensen, hoe je eruit ziet of wat voor religie je hebt.’ Als ongelijkheid beleid wordt, verliezen we allemaal. Dit ondergraaft iedere democratie.

Hoe zorgen we dat de integratie van nieuwe burgers goed verloopt? Hun komst biedt ook kansen. De Wereldbank waarschuwt al decennia voor Europa’s vergrijzing en arbeidstekorten. Begin dit jaar luidde VNO-NCW de noodklok. ‘Om onze welvaart op peil te houden is een soepel werkende arbeidsmarkt met voldoende goed inzetbaar personeel belangrijk. Een goede kwalitatieve match tussen vraag en aanbod is een knelpunt.’ De tekorten bestaan in alle sectoren: alleen al op het terrein van cybersecurity zijn 20.435 openstaande vacatures.

Duitsland veranderde zijn integratiebeleid al eerder, door ‘snel aan het werk’ prioriteit te geven. Wie ben je? Wat kan je? Wat voor werk wil je doen? De Duitse overheid erkent dat nieuwe talenten de krapte op de arbeidsmarkt kunnen oplossen en creëerde afgelopen jaren gunstige voorwaarden die economische integratie bevorderen.

Lessen uit Duitsland zijn: erkenning en validatie van elders behaalde kwalificaties moet snel gebeuren. Het land geeft certificaten af voor opgedane vaardigheden. De aanvraag voor een werkvergunning is verkort naar drie maanden. Bedrijven worden gestimuleerd om bij te dragen aan taalgericht vakonderwijs. De focus ligt op talent én op de beheersing van de vaktaal.

Landen als Zweden, Finland en Denemarken houden ook rekening met lokale arbeidsmarktomstandigheden. Daar is plaatsing afgestemd op werkgelegenheid en in steden aanwezige gemeenschappen. Opleidingsniveau, werkervaring, culturele achtergrond en familienetwerken zijn bepalende factoren. Familie vormt een emotioneel vangnet, maakt mensen bewezen sneller wegwijs en gelukkiger.

Syrische en Afghaanse artsen

Nederland mist hier de boot. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat het spreidingsbeleid voor ‘statushouders’ een geslaagde integratie in de weg staat. Arbeidsmarktomstandigheden van regio’s worden vaak niet meegenomen bij plaatsing. Zo kan het voorkomen dat een agrariër in de stad belandt en een musicus of zakenvrouw op het platteland.

Sinds 2015 zijn gemeenten verantwoordelijk voor deze nieuwe burgers. Uit diverse evaluaties blijkt dat zij vaak over beperkte middelen en expertise beschikken om 1e generatie Nederlanders daadwerkelijk aan het werk te helpen. Daarnaast ontbreken arbeidsmarktgerichte activiteiten. Deelnemers vinden na hun inburgeringstraject vaak geen aansluiting op de arbeidsmarkt en zo blijft de gewenste participatie uit. De erkenning van behaalde kwalificaties en verworven vaardigheden verloopt moeizaam, ook dit staat een duurzame integratie in de weg.

Ondertussen weten werkgevers vaak niet hoe ze deze nieuwe burgers kunnen bereiken. Tijdens de pandemie werd de tering naar de nering gezet en kregen artsen en zorgpersoneel uit Syrië, Iran en Afghanistan versneld toegang tot de arbeidsmarkt. In Amsterdam mogen ongedocumenteerde jongeren nu een studie volgen aan een school of universiteit, ook bijstandsgerechtigden mogen er parttime blijven werken met behoud van uitkering.

Kim Putters, directeur van het Sociaal en Cultureel Planbureau, adviseert de nieuwe colleges en gemeenteraden: ‘Dit is het moment om het anders te doen’. Hij heeft gelijk. Een toestroom van mensen uit welk land dan ook betekent een toestroom van talenten en biedt kansen.

Geplaatst in Discriminatie, Nederland | Tags: , , , , | Een reactie plaatsen

Onbreekbare kracht van vrouwen

8 maart Internationale Vrouwendag 2022 #InternationalWomensDay2022 Een dag om ruimte te geven aan de stem van vrouwen. Vrouwen uit de hele wereld. Vrouwen uit heden en verleden. Vrouwen die waar ter wereld dan ook elke dag meer dan 80% van hun energie en middelen investeren in het collectief. Moeders, tantes, zussen, dochters en vriendinnen. Leiders, activisten, kunstenaars, journalisten, filmers, leraressen, dokters, verpleegsters, conducteurs, politici, technici, managers, musici, dichters, bakkers, bouwers en weefsters. Verbinders van het individuele en het collectieve, generatie op generatie, jong en oud, die de moed en de hoop op verandering blijven inspireren.

Vrouwen uit Oekraïne zoals kunstenares Alexandra Exter die dit kostuum ontwerp (linksonder) maakte voor de voorstelling van Romeo en Julia in 1921. Maar ook de hedendaagse feministische protestgroep FEMEN (Фемен) die veel bekendheid kreeg in heel Europa (rechtsonder). De groep is opgericht door Anna Hutsol met als doel vrouwen wakker schudden, bewustwording van eigen rechten en de mogelijkheid tot zelfontplooiing. Hun doel is om de grootste feministische beweging in Europa te worden. De vrouwen trekken internationale persaandacht door topless of semi-topless demonstreren met geschreven teksten op het lichaam en bloemen in het haar.

Vrouwen uit Syrië die al meer dan tien jaar aan de frontlijn werken en grote risico’s nemen terwijl ze een inkomen proberen te realiseren voor zichzelf en hun familie. In Syrië zijn alleen al binnen de landsgrenzen meer dan tien miljoen ontheemden. De vrouwen verbeteren levens, stellen sociale normen ter discussie en komen op voor hun rechten. Een van de vele voorbeelden is Ghalia Rahal, oprichter en directeur van Mazaya, een vrouwenrechten organisatie die werkt in het noorden van Idlib en zich richt op onderwijs, training, culturele activiteiten en psychosociale hulp aanbiedt en jaarlijks meer dan vierduizend vrouwen bereikt.

Women of Syria: leiders & activisten

Vrouwen uit Afghanistan zoals graffiti artist en kunstenaar Shamsia Hassani, professor in kunst aan de Universiteit van Kabul die haar werk noodgedwongen voortzet in Albanië nadat de Taliban de macht overnam. Haar werk drukt uit hoe gemarginaliseerd de positie van vrouwen is. Kennis, wijsheid en levenservaring van meer dan de helft van de Afghaanse samenleving kan niet worden aangewend voor de noodzakelijke verbinding en bloei van de samenleving.

Shamsia Hassani, kunstenaar & professor in Art

Vrouwen uit Liberia die een beweging starten onder de naam Women of Liberia Mass Action for Peace. Deze indrukwekkende vredesbeweging zorgde in 2003 zorgde voor het einde van de tweede burgeroorlog ondanks de beperkte burgerrechten die er in het land golden. Dankzij hun toewijding, dankzij hun vredige demonstraties en ‘sit-ins’ maar ook door de aangekondigde ‘sex-strikes’ stonden deze vrouwen, zowel moslims als christenen, van verschillende rangen en standen, schouder aan schouder tijdens deze vreedzame protesten en bereikten het onmogelijke: een staakt tot vuren en vrede.

Women of Liberia Mass Action for Peace

Vrouwen uit Irak zoals de onvoorstelbaar moedige Sipan Ajo. Een Yazidi vrouw die jarenlang op brute wijze werd vastgehouden, gemarteld en mishandeld door IS en die haar weg terug vond naar haar familie en zich nu in Duitsland inzet om meer mensen bewust te maken van de genocide op de Yazidi’s.

Sipan Ajo, een Yazidi vrouw in haar huis in Duitsland, 2022.

Vrouwen uit Koerdistan zoals Hevrin Khalaf. Zij was een prominente Koerdische Syrische politieke leider en activist in Rojava. Naast haar politieke werk heeft zij een hele belangrijke rol gespeeld in het realiseren van gendergelijkheid in Rojava. Op 12 oktober 2019 is zij gemarteld en vervolgens vermoord tijdens een militaire operatie door de Turkse gesteunde terroristische organisatie Ahrar Al-Sharqiya. Hevrin zal voor vele Koerdische vrouwen altijd een symbool van verzet zijn.

Hevrin Khalaf, 1984-2019, politica & civiel ingenieur

Vrouwen uit Argentinië zoals de Dwaze Moeders Deze beweging ontstond spontaan toen een groep moeders de autoriteiten om opheldering vroeg over hun vermiste kinderen. Ze werden niet ontvangen, en gingen toen maar zwijgend over het plein lopen. De volgende week kwamen ze terug, en zo elke week, bijna dertig jaar lang. Vrouwelijk leiderschap dat tot op de dag vandaag inspireert tot actie.

Asociación Madres de Plaza de Mayo
Vereniging van Moeders van het Meiplein

Vrouwen uit Palestina die zich elke dag weer opnieuw verzetten tegen de gewelddadige onderdrukking van Israel zoals Amal Khreishe, voorzitter van de Palestinian Working for Women Society die onlangs is verboden door Israel als ‘terroristische organisatie’. De organisatie werkt in de bezette gebieden en richt zich op gelijkheid en zet zich in om een einde te maken aan alle vormen van geweld tegen vrouwen. Op de website staat de quote van Linda Sarsour centraal: “Als vrouwen beschermd zijn, worden gerespecteerd, in staat zijn om te bloeien en dezelfde kansen krijgen als mannen, als we de ruimte krijgen om te leiden en op te staan, dan zal onze natie bloeien.”

Vrouwen uit Amerika zoals Amanda Gorman die onlangs in een interview uitlegt waar het bij hoop om draait, het is een levenshouding en continue proces.“Hoop is niet iets wat je krijgt, het is iets wat je oefent. Het is geen object of een zelfstandig naamwoord dat je kan kopen of van iemand kan eisen om jou te schenken. Het is een handeling. Het is een ambacht.”

Amanda Gorman, dichter : The Hill We Climb

Vrouwen uit China zoals psychologe en schrijver Chai Ling, die in haar boek: Het kleine meisje van het grote plein haar verhaal vertelt: “Dit boek is mijn verhaal en het verhaal over jeugd, passie, opoffering en overwinning tijdens de zoektocht naar vrijheid en rechtvaardigheid tegen het grote kwaad. En is het verhaal van de ultieme waarheid die ons bevrijdt.”

Chai Ling, psychologe & schrijfster

Vrouwen uit Iran en Nederland zoals Halleh Ghorashi, antropoloog, hoogleraar Diversiteit & Integratie en kroonlid van de SER die in 2021 de Impact Award ontving voor haar onderzoek naar vluchtelingen en diversiteit. Halleh Ghorashi:De verandering komt van een kleine minderheid.”

Halleh Ghorashi
hoogleraar Diversiteit & Integratie

Vrouwen uit Eritrea en Nederland zoals Domenica Ghidei Biidu voorvechtser van mensenrechten. Ze is lid van de Europese Commissie tegen racisme en intolerantie, op dit moment ook vice-voorzitter en lid van het dagelijks bestuur. Om de ogen te openen van de asielpraktijk in Nederland schreef ze in 1995 het boek: Door het oog van de naald. In 2017 ontving ze de Black Achievements Award voor haar werk op het terrein van mensenrechten en politiek.

Domenica Ghidei Biidu mensenrechtenadvocate

Vrouwen uit Suriname en Nederland zoals Joan Ferrier die werd geboren in Suriname op 14 december 1953 en overleed in Nederland op 8 maart 2014, Internationale Vrouwendag. Zij richtte E-quality op en stond pal voor vrouwenrechten waar ook ter wereld. Ze was een moedige krachtige vrouw die niet alleen een blijvende bron van inspiratie is; maar een vrouw die voor velen een gedachtengoed nalaat, een attitude. Een vrouw die staat voor anders denken en anders handelen. Een vrouw met een visie op de samenleving die voorzag dat succesvol leiderschap in de 21e eeuw gebaseerd is op diversiteit. Joan Ferrier: “Het gaat om gelijkheid, educatie en het opbouwen van vertrouwen, luisteren wat er nodig is leidt onze dialoog. Wat blijft is de onbreekbare kracht van vrouwen.”

Joan Ferrier 1953-2014, orthopedagoge, directeur E-quality

De actieve houding en de wil om de wereld ten positieve te veranderen en verbinden ligt in ieders hand.

Geplaatst in Collectivisme, Communicatie, compassion, Cultuur, Dialogue, Vrouwen | Tags: , , , , , , , | Een reactie plaatsen

Verbindend staatsmanschap

Aan de vooravond van Vrouwendag willen we onze leiders een handreiking doen voor een empathische boodschap direct gericht aan het Nederlandse volk.

dit artikel van Tineke Bennema & Esseline van de Sande verscheen op 7-3-22 bij Joop

We leven in een oorlogstijd waarin burgers behoefte hebben aan visie en richting. Maar waar blijft het verbindend leiderschap in onze polder? Terwijl in Duitsland bondskanselier Scholtz het parlement drie dagen na de inval toesprak, en Macron zich in Frankrijk tot de natie wendt, zelfs neutrale Zwitserse en Finse leiders zich uitspreken, blijft het stil in het Torentje.

Onze premier twittert over zijn telefonades met de heldhaftige president Zelensky en zelfs met de Turkse president Erdogan, met Trudeau, met Johnson. Hij sprak het Oekraïense volk toe, gelukkig. In de afgelopen twee jaar gaf de premier bijna elke twee weken een persconferentie, maar nu de oorlog de Europese grenzen heeft bereikt, vindt hij dat kennelijk niet nodig.

We leven in een tijd waarin meer gebeurt in een week dan anders in een decennium. Er zijn meer dan genoeg redenen: nucleaire dreiging, een energiecrisis en explosief stijgende graanprijzen. Zijn het de naderende verkiezingen waardoor hij liever geen kleur bekent en onzichtbaar wil zijn? Is het moeilijk als liberaal een boodschap te hebben aan alle individuele burgers? Met duidelijke doelen waarachter iedereen zich kan scharen?

En dan hebben we ook nog ons koninklijke staatshoofd, dat een tweet op koninklijk blauw uitdeed na de Russische inval en vervolgens in het vliegtuig stapte voor wederom een welverdiende vakantie, ditmaal in skiparadijs Lech. Waarvoor hij toestemming kreeg van de premier. Beiden zakten als een baksteen voor de stresstest leidinggeven in oorlogstijd. Ook daar bleef het stil.

Gelukkig niet in onze samenleving. Zelden is er zoveel eensgezindheid geweest. Het voelt verfrissend en helend in tijden van polarisatie. Alle burgers weten wat ze moeten doen op hun terrein. Maandag een grote inzamelingsactie op tv. De gezamenlijke hulpdiensten maken overuren. Het hoofd van Gazprom in Nederland dient zijn ontslag in. Hackers op zolderkamers halen Russische websites neer. Kinderen zamelen statiegeldflessen in voor giro 555. Russische katten worden van internationale schoonheidswedstrijden geweerd. Mensen bieden nu al hun huis aan voor de vluchtelingen en ruimen hun kamers uit. Inzamelpunten worden bedolven onder de blikjes tonijn, hoeveelheden luiers, dekens, schoenen en kleren. In de hoofdstad hielden 15.000 mensen 2 minuten doodse stilte in solidariteit en huilden samen op de Dam. ‘Vrede is een werkwoord’, klonk het.

Vrede is een werkwoord, #StandWithUkraine Dam 27-2-22

Toch is er juist nu behoefte aan verbindend leiderschap. De oorlogsretoriek maakt al nieuwe slachtoffers, door de schokkende verschillen in omgang tussen ‘soorten vluchtelingen’. En de misplaatste haat en uitsluiting tegen gewone burgers afkomstig uit Rusland en Belarus in ons land. Onze staatslieden hebben niet geïnvesteerd in gemeenschapszin, verbinding, solidariteit, zelfopoffering en moed. Het verwondert niet dat Nederland onderaan bungelt op de lijst met Europese landen die bereid zijn om de wapens op te pakken en het eigen land te verdedigen, slechts 15% van de Nederlanders brengt dat op.

In een crisis moet een land het beste van zichzelf tonen, waar de vijand het slechtste laat zien. Zonder empathie en eensgezindheid red je het niet. Leiders hebben de taak de angsten en hoop te kanaliseren en richting te geven. In plaats daarvan hebben de koning en de premier zichzelf overbodig gemaakt in een oorlog die Europa bedreigt. Ze misten het punt wat hun belangrijkste functie had moeten zijn: staatsmanschap tonen met een verhaal dat verenigt op een cruciaal moment.

Aan de vooravond van Vrouwendag willen we onze leiders een handreiking doen voor een empathische boodschap direct gericht aan het Nederlandse volk: de wereld is veranderd. Juist nu is het van belang om schouder aan schouder te staan. Wij zijn trots op de burgerinitiatieven van jong en oud. Door alle lagen van de bevolking. Eensgezindheid is hartverwarmend in tijden van polarisatie. We kunnen deze crisis overwinnen omdat we in staat zijn ons eigen belang aan een hoger gezamenlijk doel ondergeschikt te maken. Om vrijheid, gerechtigheid en internationaal recht te verdedigen.

We zijn solidair met het volk van Oekraïne, dat als David vecht tegen Goliath. Moedig, in de zekerheid dat het recht aan zijn zijde heeft en dat zal overwinnen. De waardige toekomst van het Oekraïense volk is de onze. Er zullen wellicht nog offers worden verwacht. Soms zijn we bang en laten we ons ten onrechte verleiden tot haat of uitsluiting. Alleen samen dragen we onze vrijheid en democratie waarin ieder een plek heeft. De regering zal, alsnog, het goede voorbeeld geven door de pijn eerlijk te verdelen. Wij danken jullie.

Ter inspiratie een voorbeeld van sterk, aanwezig vrouwelijk leiderschap met pathos waar je u tegen zegt van Koningin Elisabeth I, 1588: ‘Ik ben nu onder u, niet voor mijn plezier of verstrooiing, maar vastbesloten om in het heetst van de strijd onder u allen te leven of te sterven; om voor mijn God, voor mijn koninkrijk en voor mijn volk, mijn eer en mijn bloed neer te leggen.’

Geplaatst in Collectivisme, Communicatie, Discriminatie, Geopolitics, Nederland | Tags: , , | Een reactie plaatsen

Betalen voor expertise

dit artikel verscheen in het Tijdschrift voor Sociale Vraagstukken 4, winter 2021.

Geplaatst in Discriminatie, Economy, Nederland, Refugees, sleutelpersonen, Stereotypes | Een reactie plaatsen

Sleutelpersonen verlichten wijk en stad

Dit artikel verscheen via Nieuw Wij dd.27 november 2021.

Voor het kunstwerk de Tijgermoeders is Sakina Bouyachfar, BuurtBaner, in gesprek met buurtgenoten.

Sinds vijf jaar bouwen we stadscoalities in het land. Nieuwe vormen van ‘wij’ geven hoop en perspectief op verandering. “Onze steden bestaan uit mooie doch losse draden maar de gemeenschap kan samen zoveel meer”, zegt stadspsychologe Esseline van de Sande, oprichtster van De Stadscoalitie die zich richt op talent, op ruimte  en op onze onderlinge verbanden. “We zien dat sleutelpersonen in wijk en stad een bijzondere rol vervullen. Met hun expertise verlichten ze menig inwoner en verbinden losgeraakte draden, onderwijl raken sleutelpersonen zelf maar al te vaak gevangen in vrijwilligerswerk. Dat moet anders.” De Stadscoalitie lanceert samen met een landelijk coalitie van 31 organisaties filmmanifest Sleutelpersonen Werken. Onderaan dit artikel is het filmmanifest te zien dat dit betoog ondersteunt.

‘Sleutelpersonen’ zijn ervaringsdeskundigen die zelf gevlucht zijn en die in hun land van herkomst vaak als zorgprofessional werkten. Zij worden getraind en vaak onbetaald ingezet door maatschappelijke organisaties. De Participatiewet vraagt hen een ‘leer-werktraject’ te volgen om iets terug te doen voor de maatschappij. Dat is mooi als opstap maar dit werkt op langere termijn alleen naast een andere baan waarmee je in je levensonderhoud kan voorzien.

LICHTEND VOORBEELD

Sleutelpersonen zijn een lichtend voorbeeld van waartoe een gemeenschap in staat is. Ze staan vaak op onmogelijke tijden klaar om buurtgenoten met raad en daad ter zijde te staan en versterken onze samenleving. Ze geven voorlichting, advies en maken de vertaalslag van beleid naar de praktijk en andersom. Ze vormen een noodzakelijke brug tussen professionals en de bureaucratische overheid, tussen wijkbewoners en gemeenschappen. Ze beantwoorden vragen, bieden hulp en maken mensen, veelal met een migratieachtergrond, wegwijs die verdwalen in een complexe nieuwe samenleving.

Een overrompelend feit is helaas dat de in naam geëerde en veel geprezen sleutelpersonen er overal in ons land tegenaan lopen dat ze maar al te vaak ‘als vrijwilliger worden ingehuurd’. “Je kan toch niet je hele leven als vrijwilliger werken?,“ zei de geridderde Haimanot Belay, intercultureel voorlichtster en sleutelpersoon die ons als eerste bewust maakte van deze schrijnende kwestie. Dit leidde o.a. tot het opiniestuk in de Volkskrant eerder dit jaar, wat veel stof deed opwaaien.

WEDERKERIGHEID

Bewustwording van dynamieken van onrechtvaardigheid in de samenleving ontstaat niet vanzelf. Ontmoeting met mensen uit andere domeinen, leefomgevingen en het luisteren naar verhalen over en weer helpt. Vanuit hartsverbondenheid ontstaat betrokkenheid en wederkerigheid. Door het samenzijn in de moestuin, in de buurt en in de bibliotheek ontdekten we wat er achter de uitspraak van Haimanot schuilging. Voor veel sleutelpersonen blijkt een betaalde positie eerder regel dan uitzondering, terwijl hun inzet bewezen onmisbaar en effectief is. Landelijke onderzoeken bevestigen dit. Sleutelpersonen hebben ook vaak moeite om ‘nee’ te zeggen en springen in waar nodig als dienende leiders. Bij gebrek aan een fatsoenlijk loon zitten ze vaak in de bijstand en halen hun eten soms zelfs bij de voedselbank. De Participatiewet houdt mensen langer dan nodig als vrijwilliger aan de slag maar ook staan torenhoge verwachtingen en eisen waaraan nieuwe burgers moeten voldoen in de weg van het betaald mogen werken. Dit terwijl sleutelpersonen met hun expertise in staat zijn om voor zichzelf te zorgen.

Hoe kunnen we een inclusieve publieke ruimte bouwen waar onze verschillen niet als probleem worden gezien maar onze overeenkomsten en lotsverbondenheid de uitgangspunten vormen? Politicoloog, schrijver en denker Kiza Magendane stelt deze urgente vraag in zijn recente boek ‘Met Nederland in therapie’. Het wordt tijd om samen in de spiegel te kijken. Wat gebeurt er als we die ruimte maken en de sleutelpersoon in het systeem erkennen als waardevolle functie?

Sakina Bouyachfar als BuurtBaner in actie als radiomaker bij Radio Kolenkit

ZEGGENSCHAP & BELEID

Sakina Bouyachfar: “Ik heb altijd gehouden van werken met kinderen en met ouderen in de buurt, nu ik een betaalde functie heb, heb ik meer zeggenschap. Er is een last van mijn schouders gevallen.” Na jarenlang vrijwilligerswerk vanuit de bijstand voelt Sakina nu de erkenning in een betaalde functie als BuurtBaner in Amsterdam West. De gemeente rolt dit project nu stadsbreed uit als beleid opdat elke wijk haar eigen betaalde sleutelpersoon heeft. Zo ontstaat een functie met begeleiding, training en perspectief op een vaste baan die na een jaar weer vrijkomt voor een nieuwe buurtbewoner. Zo komen elk jaar tenminste 25 mensen betaald aan het werk. “Vanuit de stadsdelen is er groot enthousiasme dus het worden er nog meer,” aldus Frans Vlietman die het project BuurtBaan leidt. Het structureel betalen van sleutelpersonen die urgent werk doen, communiceert tegelijk een boodschap van gelijkheid naar de gemeenschappen erachter. Dat kan mensen motiveren om weer mee te doen.

TOEGEWIJD LUISTEREN

Sleutelpersonen dragen bij aan een grotere sociale cohesie, dankzij hun toegewijd luisteren voelen inwoners zich gehoord, veiliger en gezonder. In een complexe samenleving waar het vertrouwen in de overheid sterk is gedaald bieden sleutelpersonen uitkomst. Shadi Akel, sleutelpersoon en casemanager bij gemeente Woerden en Oudewater: “Ik hoor van mensen uit andere gemeenten dat het niet goed gaat met hen, ze weten niet naar wie ze toe moeten met hun vragen.”

Sleutelpersonen kunnen structureel onderdeel zijn van de oplossing van veel van de problemen waar steden mee kampen. Nieuwe maar ook gevestigde inwoners raken hun verhaal kwijt en voelen zich gezien. Zij vinden de weg naar de juiste instantie, professional of een uitweg uit het papieren doolhof. Sleutelpersonen voorkomen misverstanden, werken preventief en overstijgen domeinen.

ONTMOETEN, TRAINEN EN LEREN

Toch gaat de systemische verandering niet vanzelf. Er is een beweging nodig van verschillende kanten. Het beeld dat sleutelpersonen alleen als vrijwilliger werken kan worden doorbroken doordat sleutelpersonen zelf leren aangeven dat ze betaald willen worden voor hun urgente werk. “Je moet leren ‘nee’ zeggen, dat heb ik wel geleerd bij Pharos,” Lubna Abdul Ebrahim, maatschappelijkwerkster. Pharos, landelijk expertisecentrum draagt bij het terugdringen van grote gezondheidsverschillen en trainde afgelopen jaren meer dan tweehonderd sleutelpersonen.
Ook professionals werken maar al te graag met sleutelpersonen samen want op deze manier bereiken ze burgers achter de voordeur en kan het beleid beter worden afgestemd. Het is belangrijk dat er bij professionals een ethisch bewustzijn ontstaat dat je betaalt voor het inhuren van sleutelpersonen. “Dat is een expertise en daar moet je voor betalen, dat hoort daarbij,” Phlip Korthals Altes, initiatiefneemster Buurtbaan. De diensten die verantwoordelijk zijn voor werk en inkomen spelen ook een rol. Zij sturen vooral op statistieken en die maken de impact van sleutelpersonen niet zichtbaar. Open je ogen en maak ruimte voor ontmoetingen en verhalen. Dit veronderstelt een andere werkpraktijk. Ontmoeten, trainen en leren is de basis, over en weer.

FILMMANIFEST & HOOP

Het filmmanifest biedt kansen en weeft de losse draden en verhalen van sleutelpersonen en professionals samen tot een gedeeld verhaal. De Stadscoalitie werkte voor het maken van het filmmanifest nauw samen met sleutelpersonen, met Pharos, Stichting Wikistad project Buurtbaan en Stadsdeel West Gemeente Amsterdam. Het manifest is ondertekend door 31 organisaties uit het hele land. We zijn blij en hoopvol. Met deze beweging ontstaat een nieuw collectief. Dat geeft vertrouwen en draagvlak voor verandering en dat maakt onze samenleving sterker.

Wil je als gemeente, school, ziekenhuis, bibliotheek of huisarts ook samenwerken met sleutelpersonen? Laat je raken en luister naar de verhalen en inzichten van Lubna, Sakina, Shadi, Yodit, Frans en Phlip. Klik hier om direct het filmmanifest te bekijken.

Geplaatst in Communicatie, Cultuur, Discriminatie, Duurzaamheid, Economy, Refugees, Stereotypes | Een reactie plaatsen

Investeer in sleutelpersonen

dit artikel verscheen via Kennisplatform Integratie Samenleving (KIS) 16 december 2021.

‘Sleutelpersonen’ zijn mensen uit allerlei culturele gemeenschappen die schakelfuncties vervullen tussen de professionele bureaucratieën, gezondheidsinstellingen, scholen aan de ene kant en de diverse gemeenschappen aan de andere. De term ‘sleutelpersonen’ geeft aan dat er waardering is voor hun werk, toch raken velen ongewild gevangen in vrijwilligheid. Sleutelpersonen krijgen zelden betaald en hun urgente inzet vormt geen opstap naar betaald werk. Dat blijkt uit het vierjarige actie-onderzoek van De Stadscoalitie, die talent (h)erkent, netwerken ontsluit en helpt bij het bouwen van duurzame coalities. Met het filmmanifest ‘Sleutelpersonen Werken’ vraagt nu een landelijke coalitie van 31 organisaties om duurzame verandering. Initiatiefneemster Esseline van de Sande reflecteert op de inzichten uit het filmmanifest.

ECHTE BANEN

Sleutelpersonen opereren als intermediair tussen mensen van elders en de vele professionals die ons land rijk is. Zij werken preventief, domein overstijgend en dragen integraal bij aan gezondheid, zorg, huisvesting, welzijn, sociale cohesie en veiligheid in wijken, dorpen en steden. Ze geven hulp, informatie en advies, vaak op onmogelijke tijden. De impact van hun werk is onderzocht en bewezen effectief. Ze worden gewaardeerd en ontvangen met regelmaat bloemetjes, lintjes en stadsspelden. En toch gaat hier iets mis. Betaalde professionals die zelf niet in staat zijn om wijkbewoners en gemeenschappen te bereiken, schakelen sleutelpersonen graag in. Hoewel deze professionals wel de meerwaarde van sleutelpersonen zien, raken ze bij betaalde inzet van sleutelpersonen verstrikt in de complexe regels en financieringsstromen van hun eigen organisaties. Obstakels zijn o.a. erkenning van diploma’s, angst voor precedentwerking en theoretische kennis tegenover praktische kennis.
 

Filmmanifest Sleutelpersonen Werken: vlnr. Lubna Abdul Ebrahim, Sakina Bouyachfar & Shadi Akel

FILMMANIFEST

In het filmmanifest zijn sleutelpersonen zelf aan het woord. Lubna, Sakina en Shadi delen hun verhalen: “Ik wil iets doen, ik houd van mensen helpen op straat, kinderen in de buurt en ouderen. Ik weet hoe moeilijk het hier is en hoe eenzaam ik was.” Nieuwe burgers begrijpen gewoonten en gebruiken hier niet automatisch. Sleutelpersonen helpen hen op weg in de wirwar van de Nederlandse bureaucratie en leggen relaties met professionals. Stichting De Stadscoalitie produceerde het filmmanifest in nauwe samenwerking met diverse sleutelpersonen en met Pharos, Stichting Wikistad, Stadsdeel West Gemeente Amsterdam. 31 organisaties uit het hele land onderschrijven het filmmanifest. Dit toont de urgentie én het draagvlak voor verandering. Onze oproep is: Erken sleutelpersonen en investeer duurzaam in deze verbinders in alle gemeenten.

GEVANGEN IN VRIJWILLIGHEID

Sleutelpersonen raken gevangen in de dynamiek van vrijwilligheid. Ze kunnen zelf moeilijk ‘nee’ zeggen maar ook vraagt de Participatiewet nieuwe Nederlanders een ‘leer-werktraject’ te volgen om iets terug te doen voor de maatschappij. Dat is mooi als opstap, maar op langere termijn werkt dit alleen naast een andere baan waarmee je in je levensonderhoud kan voorzien. Vanuit vrijwilligerswerk doorgroeien naar een vaste baan blijkt in de praktijk lastig. Opgedane werkervaring wordt niet voor vol aangezien. Logischerwijs geldt dat als de verantwoordelijkheid toeneemt dat het vrijwilligerswerk zou moeten overgaan in een betaalde functie. Perspectief op een betaalde baan ontstaat niet vanzelf. “Processen van uitsluiting hebben te maken met de macht van de vanzelfsprekendheid.” aldus hoogleraar Diversiteit en Integratie Halleh Ghorashi. Verbeter de positie van bewoners door mensen vooral toegang tot het systeem te gunnen. Alleen hoe beklim je een ladder waarvan de onderste sporten structureel ontbreken? De ‘armoedeval’ houdt mensen in de bijstand. De meesten ervaren dit als een last, willen bijdragen in de gemeenschap en geld verdienen. Een loon motiveert, maakt dat je rekeningen kan betalen en voor jezelf kan zorgen.

WIN-WIN

Wat gebeurt er als we mensen toegang geven om betaald onderdeel uit te maken van het systeem voor hun urgente bijdrage en hiermee zeggenschap te verankeren? Zo ontsluiten we talent én sociaal economisch kapitaal en zorgen we dat iedereen een leven kan opbouwen in overeenstemming met menselijke waardigheid. Nieuwe burgers maar ook arbeidsmigranten voelen zich geïsoleerd en weten niet waar ze moeten aankloppen met hun vragen rond zorg, welzijn, gezondheid, werk en huisvesting. Sleutelpersonen staan dichtbij bewoners en bij hun gemeenschap. Hierdoor krijgen ze vertrouwen. Voor effectief beleid is het belangrijk dat de overheid alle burgers goed kent, weet wat hun behoeften zijn en wat hen drijft. Sleutelpersonen vormen een brug, de informatie werkt twee kanten uit en zorgt voor win-win. Uitwisseling van kennis voorkomt veel misverstanden, leed en onnodige kosten.

BETAAL VOOR EXPERTISE

Wat gebeurt er als we voor sleutelpersonen echte banen creeren die domeinen met elkaar verbinden? In 2018 startte het project Buurtbaan in Amsterdam West. Sleutelpersonen werken in een betaalde functie met begeleiding en perspectief op doorstroming naar een vaste baan. Sakina legt uit: “Toen ik de bestempeling kreeg voor werk dat ik al deed in de buurt met een betaalde baan kreeg ik weer energie”. Betaald werk leidt ertoe dat je erbij hoort en meer zeggenschap krijgt. De projectleiders BuurtBaan: “De buurt reageert positief op de inzet van sleutelpersonen. Informatie gaat naar binnen en naar buiten. Het is een expertise die sleutelpersonen hebben, daar moet je voor betalen, dat is een erkenning.” Sleutelpersonen motiveren mensen ook om stappen te zetten naar betaald werk. Ze zijn een voorbeeld: “Als ik het kan, kan jij het ook.” De gemeente Amsterdam rolt het project Buurtbaan nu stadsbreed uit vanuit beleid zodat over een jaar tenminste vijfentwintig sleutelpersonen betaald werken. De positie vormt een basis voor uitstroom naar vast werk en voor instroom van nieuwe sleutelpersonen. Zo vinden steeds meer mensen uit de wijken betaald werk.

BESCHERMING

Niemand kan twintig jaar als sleutelpersonen werken, er zijn geen kaders en er is geen bescherming. Sleutelpersonen worden óf overvraagd óf nauwelijks gevonden en ondervraagd en krijgen vaak te maken met heftige casuïstiek over (geestelijke) gezondheid, armoede en huiselijke geweld. De overbelasting leidt maar al te vaak tot burn-out of uitval. Overigens is een mentaliteitsverandering van twee kanten nodig. Getrainde sleutelpersonen zouden ervoor kunnen kiezen om hun urgente werk alleen betaald uit te voeren. Alleen vraagt dit ook om kennis van zelfstandig ondernemerschap. Een belangenvereniging voor sleutelpersonen bestaat nog niet maar zou hierin kunnen helpen.

ADVIEZEN VOOR GEMEENTEN

Kansen voor professionals én sleutelpersonen liggen bij bewustwording. Dat vraagt om het doorbreken van oude denkwijzen en het vinden van moed om dingen op een andere manier te doen en te laten. Een gedeelde verantwoordelijkheid is nodig maar ook is professionalisering belangrijk voor een inclusiever beleid. Sleutelpersonen en professionals in het filmmanifest adviseren: “Kijk in je gemeente, in de buurt, in het ziekenhuis, vind de actieve mensen en laat ze trainen. Deze persoon heeft kennis en overwint taalbarrières, dat is heel belangrijk voor onze samenleving. Je draagt bij aan een inclusieve maatschappij, daarmee komen we dichter bij elkaar, dat maakt de samenleving leuker.” Dit proces gaat niet vanzelf. Een duurzame visie op diversiteit, inclusiviteit en zelfredzaamheid helpt. Iedereen wil zich thuis voelen.

Filmmanifest Sleutelpersonen Werken is va. 16 november 16u te zien: https://youtu.be/xI2C73hEDM0

PRAKTISCHE TIPS:

  1. Ontwikkel een duurzame visie op diversiteit, inclusiviteit en zelfredzaamheid;
  2. Identificeer wie is actief in jouw wijk/gemeente als sleutelpersoon;
  3. Veranker de positie van sleutelpersonen in het werkproces (vb. vaste functie, beleidslijn: elke wijk een eigen sleutelpersoon, maken sleutelpersonen onderdeel van het kennis netwerk).
  4. Biedt sleutelpersonen de mogelijkheid zich te trainen, ontwikkelen of stage te lopen;
  5. Waardeer de activiteit van sleutelpersoon op ieders CV als reële expertise ervaring;
  6. Bouw de samenwerking en het beleid op gemeenschappelijke belangen;
  7. Een sleutelpersoon versterkt naar drie kanten: doelgroep, professional én beleid;
  8. Een concrete functie voor sleutelpersonen geeft kaders en bescherming;
  9. Een loon motiveert, geeft een stem, erkenning en verankering van kennis in het beleid;
  10. Leer van initiatieven die werken (vb. Project Buurtbaan Amsterdam, Casemanager Gemeente Woerden, Maatschappelijk werkster De Driehoek Hardenberg).

Voor meer informatie of screening van de film in uw gemeente: info@stadscoalitie.nl

Geplaatst in Collectivisme, Communicatie, Cultuur, Dialogue, Discriminatie, Economy, Ruis, Stereotypes | Een reactie plaatsen

Taal is beweging

Het schoollokaal druppelt vol met verwachtingsvolle gezichten. Veertig kinderen in twee groepen uit groep zes komen bijeen op een druilerige woensdagochtend in de herfst. Het is Afrikaweek op de ENMS, de Eerste Nederlandse Montessori School die al honderd jaar bestaat en wier motto is: ‘Leer mij het zelf te doen.’ Vandaag, sinds twee jaar is er weer ruimte voor bezoekers van buiten de school.

Ishmail Kamara

Ishmail Kamara, dichter, schrijver en spoken word artist is vanochtend gastdocent.  Zijn in juli 2021 verschenen dichtbundel ‘Landschap van mijn Ziel’, is wegens succes inmiddels in tweede druk verschenen en lag al de hele week in de klassen zodat de kinderen erin konden lezen. ‘Gedichten over bergen, over klompen en een rood paspoort raakten direct mijn hart,’ vertelt een van de docenten. ‘Je realiseert je dat niets vanzelfsprekend is.’

De trommel klinkt en de klanken zingen in Temne, een van de zestien talen die Sierra Leone rijk is, ze verwarmen het lokaal. De kinderen kijken gefascineerd toe. De handen van Ishmail trommelen, zijn stem klinkt vastberaden. Deze muziek legt een basis onder de ontmoeting. Al gauw nodigt Kamara de kinderen uit om samen te dansen, hij doet het eerst voor, daarna doen ze het samen en dan voeren de kinderen de dans alleen uit. Hij is een geboren Montessoriaan.

Afrikaanse dans

De kinderen gaan helemaal los en dan komen de instrumenten erbij. Voor elke tafel eentje. Delen is de les. De kinderen vinden dat soms moeilijk, maar Ishmail geeft alle ruimte totdat iedereen aan bod is gekomen. De kinderen leren luisteren naar elkaar en trommelen om beurten mee, schudden met verschillende Afrikaanse instrumenten of met handen en voeten. Alles komt in beweging.

Trommelimprovisatie

Op de tafels liggen zakjes met letters, ze dansen mee op het ritme, enkele letters vallen op de grond. Ishmail kalmeert de energie en vertelt dat hij de bundel heeft opgedragen aan Ali Kanu, die ook in de groep zit. Hij vraagt de kinderen of ze Ali kennen en weten wat ‘opdragen aan’ is. Ali heeft net als Ishmail ‘roots’ in Sierra Leone, hij straalt verlegen met alle aandacht.

letters in ruste

Elke tafel krijgt de opdracht om woorden te maken van de letters en heeft een eigen thema: natuur, buiten spelen, seizoenen en het weer. De kinderen buigen zich geboeid over de letters en maken samen woorden en daar rollen haast vanzelf zinnen uit. Er ontstaat een bloeiende ruil in letters tussen de groepen. Nieuwe gedichten worden geboren.

Welke woorden kunnen we nog meer maken?

Binnen de kortste keren heeft elke tafel een eigen gedicht gemaakt met woorden als bladeren, slangen en bomen. We ruiken de natuur in de klas. De tafels presenteren hun gedicht samen als groep, daarna wijst Ishmail iemand aan die het hele gedicht alleen voordraagt.  De stemmen zijn soms zacht en snel. Ishmail legt uit dat het belangrijk is om voor te dragen met een duidelijke stem, zodat het gedicht gaat leven. Als de kinderen te enthousiast worden zingt Ishmail eenvoudig weg een lied in zijn eigen taal met kalmerende handgebaren. De rust keert zo snel weer.

“In de winter is de grond net zo wit als sneeuw,
in de herfst is de grond de boom!!!
in de zomer krijgen de vogels kuikens.”

Dan mag elke tafel een woord kiezen voor een gezamenlijk gedicht, een collectief gedicht voor de school dat Ishmail op het bord schrijft. Het woord ‘schemering’ valt. ‘Dit is een nieuw woord voor mij, wat betekent het?’ vraagt Ishmail. Een van de kinderen legt het uit en een ander kind komt naar voren om het woord op het bord te schrijven. Leren van elkaar.

Kinderen
zijn bang
voor slangen.

In de schemering
vallen
de bladeren
van de bomen.

Tot slot stelt een van de kinderen een ‘stopdans’ voor. Ishmail beweegt mee. Gaande weg wordt duidelijk wat dit is. Ishmail trommelt en stopt, diegene die nog beweegt wordt aangewezen en mag terug naar zijn eigen klas. En zo vinden de kinderen een voor een, in beweging de weg terug naar hun groep. Hoofd, hart en handen verbonden door ontmoeting. De gedichten en klanken dansen door de gangen van de school.

De beelden van Ishmail Kamara als gastdocent met de kinderen uit groep zes zijn opgenomen voor een nieuwe documentaireserie die in februari 2022 wordt uitgezonden door omroep HUMAN op NPO2 (bekend van o.a. De Wasstraat).

Boekingen voor poëzie workshops of presentaties van Ishmail Kamara via info@stadscoalitie.nl

Geplaatst in Collectivisme, Communicatie, cultureel erfgoed, Cultuur, Dialogue, Poetry | Tags: , , | Een reactie plaatsen